Centraal ventilatiesysteem: werking, planning & installatie

In hun meest eenvoudige configuratie wordt muffe lucht actief aangezogen door een ventilator en naar buiten afgevoerd. De luchtroosters van dergelijke systemen bevinden zich meestal in luchtafvoerzones. Zo onder meer in keukens, badkamers en toiletten, die meer vocht en onaangename geuren hebben in vergelijking met woonruimtes zoals woon- of studeerkamers. Anderzijds komt verse lucht de woning alleen passief binnen via luchtroosters in de gebouwschil, raamopeningen en deurspleten.

In de praktijk worden vaak mechanische ventilatiesystemen gebruikt die zowel toevoerlucht als afvoerlucht actief aanzuigen. Deze gecombineerde luchtafvoer- en toevoersystemen hebben een centrale ventilatie-unit en een luchtverdeelsysteem. Het is dus niet alleen de muffe lucht die actief wordt aangezogen en afgevoerd. Ook verse lucht komt actief de woning binnen. Om te voorkomen dat ongewenste deeltjes uit de lucht evenals geluid binnendringen, zijn de meeste systemen voorzien van filters.

Voor een meer nauwkeurige berekening van de vraag moet rekening worden gehouden met het aantal ruimtes en bewoners, en hun gebruikspatronen. Ongeacht het toepassingsgebied dient de eigenaar daarom de planning en uitvoering van een mechanisch ventilatiesysteem altijd aan een professional over te laten. Laatstgenoemde kan namelijk precies inschatten hoe groot het ventilatiesysteem moet zijn om het zo efficiënt mogelijk te laten werken. In het volgende hoofdstuk kan je lezen waarop eigenaars en renoveerders ook nog moeten letten bij het kiezen van het juiste ventilatiesysteem.

In niet-gerenoveerde bestaande gebouwen komt frisse lucht passief de woning binnen via de lekkende gebouwschil, door deurspleten en raamopeningen. En toch is het gebruik van een ventilatiesysteem in dergelijke gebouwen een goed idee omdat het risico op schimmelvorming nog steeds erg groot is. Maar centrale ventilatie is slechts zelden een optie in niet-gerenoveerde oudere gebouwen. Het vraagt namelijk heel wat planning die meestal alleen de moeite waard is in het kader van een bouw- of renovatiefase. In principe is het belangrijk om het volgende op te merken: In oudere gebouwen is het gebruik van een centraal ventilatiesysteem mogelijk, maar de installatie ervan zal moeilijker zijn. Dit komt omdat dan aanpassingen aan de structuur van het gebouw nodig zijn. Daarenboven moeten de luchtkanalen bekleed zijn.

Dit type installatie wordt vaak toegepast in nieuwe gebouwen. Hierbij worden eerst vlakke luchtkanalen direct op de onafgewerkte vloer gelegd en vervolgens geïsoleerd. Hierop worden indien nodig vloerverwarmingsbuizen gelegd voordat een dekvloer wordt aangebracht als laatste laag. De luchtkanalen zijn dan niet meer zichtbaar. Alleen vloer- of plafondroosters geven aan dat er een ventilatiesysteem onder zit.

Een alternatief voor het plaatsen van luchtkanalen op een onafgewerkte vloer is installatie in beton. Tijdens de initiële bouwfase worden daartoe doorgaans ronde luchtkanalen in de stalen wapening van het plafond voorzien. Pas dan wordt het beton gestort. Deze installatiemethode is geschikt voor zowel gedeeltelijk voorgestorte als ter plaatse gestorte betonnen plafonds. Het voordeel van deze installatie is dat er geen extra vloerconstructie nodig is. Maar vooraf is wel een gedetailleerde planning met de bouwkundig ingenieur vereist.

Afhankelijk van de hoogte van de ruimte kunnen ventilatiesystemen ook in een verlaagd plafond passen. Vooral de vlakke plafondunits Vitovent 200-C en Vitovent 300-C zijn hiervoor geschikt. Deze units kunnen direct aan het plafond worden gemonteerd. De luchtkanalen naar individuele ruimtes zijn geïntegreerd in het verlaagd plafond zodat ze niet meer zichtbaar zijn.